VEERLE VERBEKE
WOORD EN BEELD
VISUAL ARTIST PAINTER
STUDIO RODEBERG GENT
Veerle Verbeke
Woord en beeld
Een overzicht van voorbije tentoonstellingen, projecten en teksten.
#female #weerwoord #instilte #DM
#expo
TENTOONSTELLINGEN
Een overzicht van gerealiseerde projecten
WOORD EN BEELD
Een selectie
Medusa
Het Medusa verhaal is nog niet ten einde.
Misschien komt er gewoon nooit een einde aan.
Vanaf 2018 is haar verhaal terug aan het transformeren. Medusa wordt herschreven door de ogen van verschillende vrouwelijke schrijfsters. Dit proces van transformatie begon bij de Metamorfose van Ovidius 2000 jaar geleden. Sindsdien is er al heel wat geschreven rond deze mythologische figuur.
In mijn tentoonstellingen (Take In en Kasteel Borluut) was dit thema aanwezig. Toen ging ik op onderzoek naar wat Hélène Cixous had geschreven in haar ‘The Laugh of the Medusa’.
Gisteren botste ik op interpretaties van Marx en Freud. Wat deze heren erover te vertellen hadden ga ik nu ook even uitspitten.
Er lijkt geen einde te komen aan de Medusa geïnspireerden…
Foto: Medusa / selportrait Veerle Verbeke
Wat mag, wat kan, wat niet?
Wat mag, wat kan, wat niet?
Wat kan net door de beugel?
Wat is vulgair? Wat is ordinair?
Wat is algemeen geaccepteerd?
Dat wat niet stoort?
Waar valt beeldende kunst onder?
In welk vakje leggen we de maatschappelijke ongemakkelijke beelden?
De onderste donkere lade met het etiket VERDOEMENIS
Ik ervaar dat ik mezelf die vragen stel, méér dan ooit tevoren.
Ik doe vrijwillig aan zelfcensuur.
Zijn schilderijen van naakte mannen ook gecensureerd?
(History of nakedness)
Oostende
Het eerste ‘Oostende bezoek’ dit jaar. Het is een ritueel geworden de zee groeten op 11 januari. Facebook liet me netjes herinneren dat ik er op 10 januari 2023 ook al was. Hoe mijn onbewuste biologische klok dit aanvoelt dat het tijd is om de zee te ademen.
Als kunstenaar en liefhebber van kunst kan ik ook niet anders dan Ensor en zijn tijdgenoten gaan bewonderen.
Wat een overdaad in het Muzee!
De grote stoorzenders waren de houten latten onder en bovenaan, ze leidden de aandacht af van de schilderijen. Het dicht bij elkaar hangen viel nog mee, dat kan je interpreteren als een overdaad op doek / een overdaad aan werken in de zaal.
Niettegenstaande mijn Spilliaert-fan zijnde was ik zeer onder de indruk van de kleuren van Ensor (zie onderstaande foto’s).
Al die kleurrijke werken bij elkaar, wauw!
Als het oog die overdaad aan roze, blauwe, groen en gele tinten registreert doet dat iets met het brein.
Dat was een hele bijzondere ervaring.
Het bracht me in een staat van euforie. Plots had ik geen last meer van de overdaad aan lawaai van kwetterende mensen en de aanwezige klassen met joelende kinderen.
Hokje
Ik ben in het juiste hokje terechtgekomen. Eindelijk. Daar voel ik me volledig thuis. In alle andere hokjes was het ook wel ok, alhoewel het wel wat wrong.
Soms was het gewoon te klein dat hokje.
Het paste wel, maar niet volledig.
Dan nam ik een volgend half passend hokje, waar ik ook tijdelijk verbleef.
Gelukkig heb ik nu een oplossing gevonden en hoef ik niet meer te verhuizen.
In mijn huidig hokje staan alle deuren open, en de vensters ook.
We zijn allemaal van dezelfde planeet.
Foto Jan De Proost ‘trying to have a conversation
Oudejaarsavond
Wat doen jullie op oudejaarsavond?
Wij, we doen niets.
Het heeft me jaren gekost om met overtuiging en vreugde deze woorden uit te spreken.
We doen niets. Cool hé. Zonder vleugje melancholie of enige tristesse.
Ik hou vooral van de pré en post feestjes. Tussen de marge feestjes. Spontane feestjes. Maandag of woensdagfeestjes. Vrijdagfeestjes.
Voila, bij deze
Alvast mijn allerbeste feestwensen aan iedereen in feestkleed en stropdas
(BIC drawing ‘Giacometti is my DJ’)
Negen levens
Ik ben waarschijnlijk een laatbloeier in alles. Of ik heb negen levens, dat is ook een mogelijkheid.
Mijn eerste ferme allesoverheersende heartbreak ervoer ik zeven jaar geleden. Op latere leeftijd dus.
Al die broken heart songs uit mijn jeugdjaren begreep ik nooit echt ten volle. Die woorden raakte me niet, of eerder, ik begreep ze niet.
Nu sommige nummers uit de jaren tachtig terug op mijn pad wandelen snap ik eindelijk waar ze over zingen.
Na al die jaren begrijp ik eindelijk alle verhalen in al die boeken over dat thema.
Het getal zeven is dan ook zo mooi en symbolisch. Alles is onderhevig aan cycli. Na drie jaar voelt iets als ‘eigen’ aan. Na zeven jaar is de cyclus afgewerkt. Na negen jaar ben je pas klaar voor de volgende rondgang.
Foto: Inkt op papier. Tijd om te groeien is het mooiste geschenk dat je jezelf kan geven
Le café Français
S’avonds in Parijs op zoek gaan naar een geschikte restaurant is een kwestie van in de juiste omgeving op zoek te gaan. Liefst een etablissement met een inspirerend rood interieur, waar allerlei pluimage over de vloer komt, de bediening met stralende glimlach een streling voor het oog is en de muziek klinkt als, ah oui, Paris. Daar zat een interessante oude man die mijn aandacht even heeft vastgehouden.
Verbinding
Wat is dat ‘verbinding maken’ met de ander? Gisteren was dit thema één van de onderwerpen in het radioprogramma ‘de wereld van Sofie’ op radio 1. Een kritische blik op de massa zelfhulpboeken, een wildgroei aan coachende mensen en de eeuwige retraites.
Verbinding kan op elk moment, het ligt op straat, op een trottoir, gewoon onderweg in jouw dagelijks leven.
Verbinding maken is écht praten, écht luisteren, écht rondom jou kijken, even de klok stilzetten en binnenkomen in een wildvreemde living en je welkom voelen.
Na de expo ‘Troost’ kreeg ik het privilege om een aantal werkjes een nieuwe thuis te geven. De manier waarop mensen me even in hun cocon laten binnenstappen is hartverwarmend. Hoopvol om te ervaren dat zelfs in deze ‘egocentrische prestatie gerichte ratrace wereld’ er dit soort mooie momenten leven.
Foto, Nr 3 III uit de reeks van Troost (verkocht)
Minder weergeve
Over een woord
Een woord veroorzaakt een arsenaal aan mogelijkheden. Voor mij kan een woord zowel links als rechts als de volgende afslag rechtdoor en omgekeerd betekenen.
Het woord ‘troost’ bracht me naar allerlei niet voor de hand liggende paden. Zoals het onderzoek naar het begin van alles, the big bang.
Troost in het gegeven dat wij allemaal afkomstig zijn uit dat ene kleine moment. Dat moment waar er niets was en er plots iets ontstond.
Troost in het feit dat wij allemaal ook terugkeren naar die staat van zijn.
1 geheel met alles en niets.
Foto: inkt op papier ‘the big bang’ Een onderzoek naar het beeld van het begin van alles. Een studie van de ontploffing van een atoombom. First Milliseconds of a Nuclear Explosion.
De stoomkoker
over huiselijk geweld
De stoomkoker staat al veel te lang op het vuur. Huiselijk geweld staat weer in de kranten.
Deze keer ligt de focus op Denderhoutem.
Er zijn een massa persoonlijke verhalen die de kranten nooit halen. Het zijn verhalen die ronddwalen tussen vier muren. Verhalen die verzwegen worden. Uit angst, uit schaamte. Misschien bij jou thuis, bij de buren of een vriendin.
Het reageren met geweld zit vaak al lang verweven in het gedrag van de geweldpleger. Zij ervaren een tekort aan woorden om expressie te geven aan hun angsten, daarom gaan ze over tot een fysiek antwoord. Het is zo belangrijk om niet blind te blijven voor deze problematiek en dit tijdig in te zien. Wacht niet tot er onomkeerbare definitieve schade wordt toegebracht.
Het gevoel van onveiligheid kan heel lang onder jouw huid blijven zitten. Dat heb ik lang geleden persoonlijk ervaren.
#stopviolenceagainstwomen#stopmetzwijgen
Foto: self portrait ‘Song to yourself, don’t let me disappear’
De stoomkoker
Nog zeven dagen
Nog zeven dagen voor mijn volgende expositie.
Ik voel al een lichte euforie. De plannen zijn helemaal klaar in mijn hoofd. De ruimtes in het kasteel zijn virtueel ingevuld.
Wat kijk ik hier naar uit.
De titel "Female, een onderzoek naar de overschreden grens" begint een eigen leven te leiden. Zo was ik vandaag een hele dag op bezoek bij Louise Bourgeois. Virtueel weliswaar. De magische krachten van Frankenstein ben ik nog niet machtig genoeg
Wat is dat 'een vrouwelijk perspectief'?
Kan ik dit filteren uit een wereld die al eeuwen kijkt door een mannelijke bril?
Vertrekken wij niet vanuit het mannelijk perspectief omdat we het zo hebben aangeleerd?
Wat is de lijn die ik teken vanuit mijn vrouwelijk wezen?
Aangezien mijn lichaam vrouwelijk is, mijn hand vrouwelijk is teken ik daarom een vrouwelijke lijn?
Wat is dat vrouwelijk beeld, die vrouwelijke lijn, die vrouwelijke tekening?
Foto: één van mijn schilderijen uit de expo FEMALE
acryl op canvas
Hannah Arendt
De hedendaagse situatie in Palestina en Israël was in 1944 al duidelijk voor Hannah Arendt. Over het Zionisme had ze ook haar mening.
Ze schreef er heel enthousiast over het en pleitte voor de oprichting van een joods leger dat Hitler zou helpen verslaan. Toen in mei 1942 een zionistische conferentie besloot het zionisme volledig af te stemmen op de realisatie van de joodse staat, keerde Arendt zich van die ideologie af. Toen de zionisten in 1944 stipuleerden dat de joodse staat geheel Palestina moest omvatten zonder rekening te houden met de toenmalige bewoners voorspelde Arendt dat de Arabieren nu 'alleen nog de keuze hadden tussen vrijwillige emigratie of tweederangs burgerschap'.
Het zionisme waar Hannah Arendt van droomde, een revolutionaire en universalistische beweging, was nu definitief verdrongen door het eng nationalistische zionisme van Theodor Herzl.
Foto: Portret van de jonge Hannah Arendt acryl op canvas
Je bent mooier als je lacht
Je bent mooier als je lacht las ik onlangs.
Het is niet de eerste keer dat ik die woorden hoor in mijn leven.
Spontaan gaf ik gevolg aan het voorstel om te lachen.
Dat deed ik vroeger ook.
Ook als opgroeiende puber na een emo huilbui, ook als jong meisje voor die belangrijke mooie uitstraling op een foto, ook als iets oudere vrouw als ontwapenende woorden om mijn ‘bedreigende’ serieuze blik te breken.
Vandaag blijven die woorden langer hangen in mijn hoofd. Omdat ik er aandacht voor heb ontwikkeling door Sontag, Cixous, Irigaray, Kristeva en Bregje Hofstede te lezen.
Waar komt dat vandaan als (vooral) mannen die uitspraak doen?
Die uitspraak raakt het kleine meisje binnenin mezelf. Ze komt in een innerlijke tweestrijd. Ze wil niet lachen als anderen dat vragen, ze wil dat op het moment dat ze dat zelf wil. En toch gaat ze mee in het voorstel omdat ze niets liever wil dan leuk gevonden te worden.
LEUK, the magic word on Facebook.
Ik gebruik liever Eddy Wally’s legendarische ‘GEWELDIG’. Alleen al omdat er telkens een rood hartje verschijnt.
Foto: zelfportret uit de reeks ‘being a good girl’ uit de expo FEMALE
Ik breek mijn hoofd
Ik breek mijn hoofd
zachtjes.
De gedachte aan Cixous’ écriture feminine en Lacan’s concept of the phallus.
Foto : inkt op papier 2023
Mijn handen
Ze hield van mijn handen. De manier waarop je beweegt intrigeert me, zei ze. Door haar leerde ik het woord understatement kennen. Ze gebruikte het woord wanneer ik sprak, zo’n kwart eeuw geleden. ‘Dat is een understatement’ sprak ze streng en wees ze me vaak vinger wijzend toe.
Dat was ik, inderdaad.
Een understatement.
Zoveel mogelijk dingen afzwakken, klein maken, er vooral niet opvallen.
Aangeleerde conditioneringen.
Maar mijn natuur besliste daar anders over. Ik ben gestopt met understatements. Nu staan mijn woorden in een extra dikke verflaag.
Door haar dacht ik vandaag terug aan mijn handen. Ze zijn ooit vereeuwigd. Zij heeft ze op doek gezet, zo’n kwart eeuw geleden.
Jaren later, toen ze een einde maakte aan haar leven belandden een aantal van haar werken in Ecoshop.
Daar, jaren later in die Ecoshop, stond ik aan de grond genageld toen ik dat schilderij van haar daar zag. Met mijn handen. Ik heb het niet gekocht en niet meegenomen. Het werk en het verleden zaten te dicht op mijn vel.
Foto ‘Selfie with hands’
Your face is my face
Your face is my face is the face of all women in ancient history. That face tells our stories.
Wie kent niet de stoere verhalen uit de oude Romeinse en Griekse mythologie? Iedereen heeft er ooit wel eens eentje gehoord. Sommigen onder jullie kregen waarschijnlijk de hele tantaluskwelling voorgeschoteld en bleek het een sisyfusarbeid om dit alles te blokken. Voor anderen was het de Hoorn des overvloeds en een waar bacchus festijn.
Vorig jaar opende ik met heel veel nieuwsgierigheid de doos van Pandora en stond stil bij de verhalen van de Gorgonen.
Met argusogen ging ik op op pad in deze oude macho wereld
.
Foto: Digitale collage ‘All women’s history’
Over mythologie
Ik kan geen betere dag uitkiezen dan de eerste dag van het schooljaar voor mijn onderwerp.
De Griekse mythologie en de verhalen van Homerus.
Een reflectie van de toenmalige cultuur waar de positie van de man en de vrouw duidelijk worden beschreven. De mannen zijn de helden en de vrouwen uitermate tam of monsterachtig wild. Ondertussen zijn er al wat herschrijvingen geweest van de verhalen van vrouwen in de Griekse mythologie. Zo kregen onder andere Penelope, Circe, Medusa en Pandora al wat meer hedendaagse invullingen. Prosperine and Midas is een hervertelling van Mary Shelley, Frankenstein you know, geschreven in 1820. Volgens mijn zoektocht (correct me if I’m wrong) de eerste die zich ooit waagde aan een meer vrouwelijke versie. De afgelopen jaren kwamen er boeken op de markt van Pat Barker, Nathalie Haynes, Madeline Miller, Margaret Atwood met meer vrouwelijke invulling voor deze toch wel zeer mannelijke verhalen.
Toch mis ik iets…..Wat deze schrijfsters invullen is de vrouwelijke visie van de vrouw in deze mannelijke heldendaden.
Wat als Homerus een vrouw zou zijn geweest in een meer matriarchale maatschappij. Zou de Ilias en de Odyssee niet volledig moeten worden herschreven?
‘Playing with the gods
Foto: Circe uit de expo @TakeIn Gent acryl on canvas
Sorry
You just got caught in the crossfire
Sorry. You just got caught in the crossfire’. Dat waren de laatste woorden van een vroegere vriend aan de telefoon.
Mocht ik een man zijn geweest was dit me niet overkomen. Het is niet de eerste keer, neen, het is the story of my life. Vrouwen die de andere vrouw uit de weg willen ruimen om manlief te blijven behouden zijn al meerdere keren mijn pad gekruist.
Vriendschap tussen man en vrouw is blijkbaar nog steeds een probleem. De mogelijkheid tot verliefd worden en tussen de lakens belanden is nog steeds dé grote dreiging.
Is dit iets wat maar langzaam aan zal veranderen?
Of is dit net een gedrag dat nog meer naar buiten zal komen omwille van de steeds groter wordende onzekerheid in deze tijd?
Caught in the crossfire is just another word for killing people who are at the wrong place at the wrong time. Be careful with words
Foto: tekening potlood op papier.
FEMALE de expo 2023
Een onderzoek naar een overschreden grens.
Door deze grens te onderzoeken van mijn vrouwelijk lichaam hoop ik te ontdekken wat het vrouwelijk lichaam precies is. Hoe ziet dat lichaam eruit?
Wat is vrouwelijkheid ? Hoe zit het met grenzen die overschreden worden. In de expo vertel ik mijn eigen verhaal. Hoe mijn grenzen werden overschreden, over huiselijk geweld. Net als bij zoveel andere vrouwen. Laat ons in gesprek gaan.
Hier begint mijn onderzoek:
Studie van de vorm: Rond
De Frans-Algerijnse poststructuralistische feministe Hélène Cixous exploreert in haar invloedrijke essayLe Rire de la Méduse(1975). Cixous pleit daarin voor een zogenaamde ‘écriture féminine’ die niet alleen vrouwen aanspoort de pen ter hand te nemen, maar ook streeft naar alternatieve vormen van betekenisgeving, waarin het (vrouwelijk) lichaam een centrale rol speelt in het bewegen voorbij een hegemonisch fallogocentrisme.
Waarom een onderzoek naar het lichaam terwijl Cixous spreekt over ‘écriture feminine”
Cixous: “en s’écrivant, la femme fera retour à ce corps qu’on lui a plus que confisqué, dont a fait l’inquiétant étranger dans la place, le malade ou le mort, et qui si souvent est le mauvais compagnon, cause et lieu de inhibitions. A censurer le corps on censure du même coup le souffle, la parole.
écriture feminine = vrouwelijk schrijven
Letterlijk = vrouwelijk schrijven
Figuurlijk = vrouwelijke stem / vrouwelijk denken / vrouwelijke stempel / vrouwelijk tekenen / vrouwelijk schilderen / …. Wat is vrouwelijk? Wat is een vrouwelijk beeld? Wat zijn vrouwelijke woorden?
Is de lijn die ik teken vrouwelijk vanuit mijn vrouwelijk wezen?
Aangezien mijn lichaam vrouwelijk is, mijn hand vrouwelijk is teken ik daarom een vrouwelijke lijn?
Als mijn lichaam vrouwelijk is, het potlood of het penseel een onzijdig attribuut maak ik dan vrouwelijke tekeningen?
Wat is dat vrouwelijk beeld, die vrouwelijke lijn, die vrouwelijke tekening?
Kan een lijn mannelijk of vrouwelijk zijn?
Wat definiëren we als een mannelijke lijn? Wat definiëren we als een vrouwelijke lijn?
Mijn lichaam is vrouwelijk = feit
Het attribuut is onzijdig = feit
Mijn denken is vrouwelijk = is dat zo?
Hoe kan ik weten of mijn denken niet mannelijk is?
Hoe kan ik weten of mijn denken vrouwelijk is?
Hoe kan ik weten of mijn denken soms vrouwelijk en soms mannelijk is?
Marina Abramovic is voor mij een vrouwelijk voorbeeld van vrouw. Terwijl ze misschien toch mannelijk overkomt?
Waarom komt Abramovic mannelijk over naar mij toe? Marina Abramovic komt voor mij over als een sterke vrouw, een vrouw in haar kracht, onverzetbaar, aanwezig, intens, kwetsbaar, staat volledig open voor de buitenwereld?
The body is a text, and the text is a body, something to explore further…
In ieder geval schreef Virgina Woolf in ‘A room of one’s own’ dat er een verschil is tussen mannelijk en vrouwelijk schrijven. Ze Schrijft: “the book needs to be adapted to the body”
Cixous: “en s’écrivant, la femme fera retour à ce corps qu’on lui a plus que confisqué, dont a fait l’inquiétant étranger dans la place, le malade ou le mort, et qui si souvent est le mauvais compagnon, cause et lieu de inhibitions. A censurer le corps on censure du même coup le souffle, la parole”
Het vrouwelijk lichaam is meer demonisch dan het mannelijke lichaam.
De mannelijke seksualiteit is gefocust op de falus terwijl de vrouwelijke sekualiteit is gefocust op het gehele lichaam.
De cyclische natuur van het vrouwelijk lichaam kunnen fysische worden uitgebeeld als ronde vormen.
Cixous goes further establishing a relationship with women with their bodies not only in their writings but in their communication, and ultimately, in their form of being; thus the physical expression is something very present in the female sex whose body speaks:
Ecoute parler une femme dans une assemblée […] : elle ne ‘parle’ pas, elle lance dans l’air son corps tremblant, elle se lâche, elle vole, c’est tout entière qu’elle passe dans sa voix, c’est avec son corps qu’elle soutient vitalement la ‘logique’ de son discours ; sa chair dit vrai. Elle s’expose. En vérité, elle matérialise charnellement ce qu’elle pense, elle le signifie avec son corps. D’une certaine manière elle inscrit ce qu’elle dit, parce qu’elle ne refuse pas à la pulsion sa part indisciplinable et passionnée à la parole’.
FEMALE van 29.10 tot 05.11. 2023
in Kasteel Borluut
Kleine Gentstraat 69 in 9051 Sint-Denijs-Westrem
alle dagen van
14u tot 18u.
Opening op zondag 29 oktober om 15u met Frederic De Meyer (The Art Couch)
Weerwoord
in het kafkaiaanse
klachtenkabinet
of hoe de idee van het kunstzinnig weerwoord ontstond
WEERWOORD (2023)
De absurditeit van de kleine lettertjes bij het tekenen van contracten deed me in de vorige eeuw al licht ontvlammen. Waarom is een tekst die zo belangrijk is altijd in gigantische kleine letters gedrukt? En als het nog even kon gebruikten sommige bedrijven licht blauwe inkt. Totaal onleesbaar, zelfs met een vergrootglas.Gedurende mijn leven als zelfstandige liep ik wel eens vaker van het kastje naar de muur en omgekeerd. Op een gegeven moment werd ik bij problemen enkel nog gehoord in de bufferzone van het callcenter, ver weg van het desbetreffende bedrijf waar ik geen gehoor meer vond. Mijn grieven werd zelfs niet meer ontvankelijk bevonden. Mijn klacht bereikte niet eens meer diegene die ik wou bereiken. Mijn ongenoegen kon enkel nog verdwijnen in het luchtledige.Er ontstond een absurdistisch beeld in mijn hoofd.
Stel je voor. Een ruimte met enkel een gloeilamp, een bureau, een bureaubediende in een grijs maatpak met das en een kilometers hoge gealfabetiseerde sorteerkast. Het enig wat de bureaubediende doet is jouw geschreven klacht ontvangen, registreren en sorteren in de surrealistische kilometerkast.Dag in dag uit, van 9u tot 17u, tijdens de kantoordagen.
Zo is het idee ontstaan.Een plaats waar iedereen terecht kan met z’n klacht. En elke klacht, hoe klein of absurd ook, wordt ontvangen en geklasseerd en bewaard tot in de eeuwigheid.Een ode aan Franz Kafka.
Vandaag, zoveel jaren later, merk ik dat dit probleem alleen maar is gegroeid. Het is zelfs dagelijkse kost geworden. Er zijn geen aanspreekpunten meer. Geen levende zielen waar je kan met praten of jouw probleem kunt aankaarten. De eenzaamheid wordt gestimuleerd want niemand heeft nog tijd. Post bezorgen is bandwerk geworden, de bank heeft nog amper loketbedienden, het ziekenhuis een computer om aan te melden, een dokter een tijdsslot van 15 minuten.
Herkenbaar?
Maak je eigen klachtenbrief.
Formaat op A4 (papier of elke ander materiaal)
Schrijf je tekst met de hand, met een typemachine of met computer.
Wees creatief! Speel met kleur!
Vragen? Contacteer me gerust.
Stuur je brief uiterlijk tegen 25 december naar
Veerle Verbeke
Rodeberg 12
9030 Gent
of kom langs op zaterdagen en bezoek het kunstatelier en expo.
Van jouw werk en dit van de andere inzenders maak ik een kunstwerk dat te zien zal zijn in januari op Campo Santo.
Lees het artikel op the Artcouch
IN STILTE (2023)
21 tot 29/01/2023
Campo Santo
Visitatiestraat
9040 Sint-Amandsberg
Alle dagen van 14u tot 18u
Veerle Verbeke nodigt u uit op haar tentoonstelling in de kapel van Campo Santo in Sint-Amandsberg (9040 Gent)
Dit is meteen een vervolg op ‘Did you see my face’ in 2022 op dezelfde locatie.Deze nieuwe expo krijgt de titel ‘In Stilte’ mee, naar een tekst van Franz Kafka.
Ook de performance (zie verder) zal hiernaar verwijzen.
Veerle toont totaal nieuw werk van zaterdag 21 januari tot zondag 29 januari.
U kan dit komen bekijken elke dag van 14u tot 18u.
Op zondag 22 januari om 15u toont Veerle de performance ‘de anderen’ op basis van de ingezonden brieven uit hetKunstproject ‘Weerwoord’.Iedereen is van harte welkom.
Wie vragen heeft kan vooraf ook altijd terecht.Tot in de kapel !
IN DE PERS:
ARTIKEL IN THE ARTCOUCH 22/01/2023
Posted ByFrederic De Meyer
In de omvangrijke bibliotheek van Veerle Verbekeen haar partner, fotograaf Jan De Proost, prijken de grote teksten uit de westerse filosofie, van Aristoteles tot Kant; de intieme gedachten van Kafka; de verzamelde werken van C.G. Jung. Het lezen geeft vorm aan haar eigen gedachten, aan de beelden die in haar hoofd tollen, hoewel ze haar vreemd genoeg niet beïnvloeden, meent ze, of zo ze dit doen, toch niet rechtstreeks: ze dienen als geschreven bevestiging voor de gedachten die haar als mentale beelden van binnenuit worden gepresenteerd, en die ze de vrije loop laat in haar schilderijen en pentekeningen. Een vrije doorstroom tussen het zijn, de projectie en de reflectie ervan, aan het papier of het doek toevertrouwd.
Het is een proces. Een natuurlijke evolutie. Enkele jaren terug startte ze na een moeilijke periode met lessen aan de academie. Instinctmatig maakte ze portretten van denkers en kunstenaars (die ook denkers zijn) die iets voor haar betekenden, een al dan niet gevoelige snaar wisten te beroeren. Topor, Man Ray, Walter Benjamin. Meer en meer vrouwelijke filosofen ook, die, gelukkig maar laattijdig, meer en meer belangstelling genieten. Hannah Arendt, Simone Weil, de Beauvoir. De portretten gelden als schuchtere statement, in die periode, een losrukken uit decircle of concern-de zaken en gebeurtenissen waar je geen invloed op hebt maar die op je wegen-, door het veruitwendigen van een intieme gedachten. Tegelijk een affirmatie van de eigenheid, van het Jungiaanse ‘zelf’, die ze benadrukt in een reeks zelfportretten. Een dubbele statement: in de expo in Campo Santo staan vier van haar zelfportretten op het altaar.
Het is geen ijdelheid, lijkt me, geen rebellie tegen weerbarstige omstandigheden, ook de innerlijke. Eerder een strijdvaardige acceptatie ervan. Een samenvatten van een levensloop die niet rechtlijnig is verlopen, maar een ondoorgrondelijke logica volgt. Richtingloos, maar niet doelloos.
Je ziet het in de evolutie, van reeks naar reeks, in de kapel niet chronologisch, maar gevoelsmatig geordend. Geen schikking of pikorde, een voorlopig totaalbeeld van een leven dat geleden heeft maar via talrijke omwegen naar een nog wazige kern leidt. Figuren verdwijnen, muteren langzamerhand tot fluïde vormen -“omhulsels van mijn muze”, noemt ze ze mooi.
Een reeks startte ze met twee hangende vormen, lusteloos en tam, weerzinwekkend wezenloos. Als reactie hierop ging ze deze vormen verder exploreren, hier en daar lijken ze zichzelf vanuit verschillende invalshoeken te analyseren, ietwat verrast om wat ze er vinden. De reeks mondt uit op twee grote werken waar de vormen transparant zijn en een herkenbare vorm hebben ingenomen. Een metafoor voor het traject van introspectie die ze met deze reeks heeft afgelegd? Ik kan de verleiding niet weerstaan het zo te interpreteren. Maar ik kan me vergissen. De kijker ziet uiteindelijk enkel wat hij zelf wilt zien…
DAAN RAU 23/01/2023:
Gisteren even stilgestaan bij de tentoonstelling van Veerle Verbeke in de Amanduskapel bij het Campo Santo. 'In stilte' toont een interessante evolutie in haar werk, een zoektocht die in stilte verloopt.
Van bezoekers:
Heel de moeite om te gaan zien (Maarten Marchau)
Krachtige Veerle! (Carmen De Vos)
Was leuk om te zien en kennis te maken. Doe vooral zo verder (Pol Pollet)
Fier op jou (Kristina Verbeke)
Respect voor soberheid.... geweldig! (Chris Vostes)
Prachtig (Mieke Bruneel)
Nog tot zondag 29 januari alle dagen van 14u tot 18u Sint-Amanduskapel
Visitatiestraat 13in 9040 Sint-Amandsberg
INTERVIEW IN DE MORGEN (2023)
Omdat je als kunstenaar ook gewoon van vlees en bloed bent...
DM Weekend 21/01/2023
‘Ik wil andere vrouwen hoop geven.
Foto: Carmen De Vos
Tekst: Deborah Seymus
De vervroegde menopauze hoeft niet alleen maar negatief te zijn’Allyssia Gulab was nog maar 24 toen ze hoorde dat ze in de menopauze zat: ‘Ik wist nog niet of ik kinderen wou, maar dacht wel dat ik bedenktijd had. Plots moest ik me zorgen maken over mijn hele toekomstperspectief.’Beeld Carmen De VosOpvliegers, haaruitval, moodswings: elke vrouw weet dat het haar ooit zal overkomen, maar niemand verwacht de overgang al op haar 35ste of zelfs 26ste, wanneer je lijf je bondgenoot hoort te zijn. Toch krijgen sommige vrouwen dat verdict, vaak na een lange en ellendige zoektocht. ‘Ik voelde me al een hele tijd een vreemde in mijn eigen lichaam.’
“Ik was 24 toen ik te horen kreeg dat ik in de menopauze zat”, vertelt Allyssia Gulab (26). “Ik wist op die leeftijd nog helemaal niet of ik kinderen wou en ging ervan uit dat ik nog wel even had. Zelfs mijn mama was toen nog niet in de menopauze, het was dus het laatste dat ik had verwacht. Maar mijn gynaecoloog was duidelijk en wilde me niet te veel hoop geven: er bestond slechts een minikans dat ik ooit zelf mama zou worden.
“Ik voelde me al een hele tijd een vreemde in mijn eigen lichaam. Ik voel me echt vrouw, maar mijn lichaam zag er eerder mannelijk uit. Ik kampte met extra gewicht rond mijn buik, het leek op een bierbuik. Ik vond ook dat ik er geblokt uitzag, miste de vrouwelijke rondingen. Daardoor had ik een enorm laag zelfbeeld. Soms word ik nog altijd boos op mezelf, omdat ik me niet eerder heb laten onderzoeken.”
Het verhaal van Allyssia staat helaas niet op zichzelf. Wel meer jonge vrouwen krijgen immers te maken met de menopauze, die wordt vastgesteld wanneer ze gedurende één jaar geen menstruatie meer hebben gehad. Gemiddeld belandt een vrouw op haar 52ste in de menopauze, de meeste vrouwen gaan voor die tijd door een overgangsfase of perimenopauze. Die duurt vaak meerdere jaren en begint gemiddeld rond je 45ste. Wanneer een vrouw echter jonger dan 40 is en al in die overgangsfase raakt, is er sprake van een premature menopauze.
“In de overgangsfase krijgen veel vrouwen last van ‘episodes’, met typische klachten zoals nachtzweten, warmteopwellingen en een verandering van de cyclus”, zegt Linda Ameryckx, gynaecologe bij het UZA en gespecialiseerd in de menopauze. “Die fase verloopt vaak geleidelijk aan en zorgt ervoor dat vrouwen in een later stadium te maken krijgen met een skipcycle, waarbij er geen eisprong en ook geen menstruatie meer is.”
Tijdens zo’n skipcycle kunnen vrouwen overvallen worden door de bekende opvliegers. Zo’n hot flash is vermoedelijk het gevolg van een dalend oestrogeenniveau ter hoogte van de hypothalamus, legt Ameryckx uit. Andere klachten zijn vergeetachtigheid, angst- en depressieve gevoelens, gewrichtspijnen, slaapstoornissen en vermoeidheid, hartkloppingen en haaruitval, maar ook pijn tijdens de seks en vaginale of urineweginfecties. Het libido krijgt, door deze klachten én door een daling van het testosteronniveau, ook klappen.
Een genadeloze lijst aan symptomen. Maar wat als je er lang voor je 52ste mee te maken krijgt?
TE WARM IN BED
Veerle Verbeke (51) ervoer vanaf haar 38ste de bekende opvliegers. “Ik had het altijd al snel te koud. Maar toen ik een nieuw lief had, merkte ik dat ik de aanwezigheid van zijn lichaam in bed moeilijk kon verdragen. Ik had het telkens zo warm. Ik was 40 toen mijn gynaecoloog bevestigde dat ik door de menopauze ging. Sterker nog: die was op dat moment zelfs bijna afgelopen.”
Veerle Verbeke (51) ervoer de bekende opvliegers vanaf haar 38ste: ‘Toen ik een nieuw lief had, merkte ik dat ik zijn aanwezigheid in bed moeilijk kon verdragen. Ik had het telkens zo warm.’Beeld Carmen De Vos
Ook Sandra Van Campenhout (55) ging net na haar 40ste in de premature menopauze, zij kreeg met zware slaapproblemen te kampen. “Mijn gezondheidscoach opperde dat ik mogelijk in de menopauze zat. Ik geloofde dat niet, vond mezelf nog veel te jong en menstrueerde bovendien nog regelmatig. Ook mijn huisarts was die mening toegedaan en de piste werd afgevoerd. Maar na een tijdje kreeg ik ook last van zware haaruitval, angstaanvallen, concentratiestoornissen, libidoverlies en ik kon amper nog geluid verdragen. Mijn dochter zei me dat ik nog maar een schim van mezelf was. Ik weet het aan de stress die ik toen in mijn leven ervoer: naast een voltijdse job voedde ik in mijn eentje drie kinderen op en ondertussen maakte mijn nieuwe buurman me het leven zuur.”
Maar ook nadat Sandra de stress in haar leven had aangepakt, bleven de symptomen aanwezig. Dus begon ze via websites en boeken zelf op zoek te gaan naar een diagnose. “Mijn haaruitval was toen zo erg dat het me begon te dagen: misschien zat ik toch in de menopauze. Ik beschouwde het als een heel zichtbaar teken van verval, mentaal was dat een zware dobber voor me.”
VAN HET KASTJE NAAR DE MUUR
Leen Steyaert (60) is menopauzeconsulente – ooit de eerste in België – en auteur van Stralend door de menopauze (2016). Ze begeleidt al jaren vrouwen in de overgang, ook jongere vrouwen. “Het kan genetisch bepaald zijn, maar ook auto-immuunziekten, veel stress, weinig beschikbare eicellen, chemo en bestraling, schildklieraandoeningen en infecties kunnen een vervroegde menopauze als gevolg hebben. Ook het wegnemen van de eierstokken – bijvoorbeeld bij een risico op eierstokkanker – kan aan dit lange lijstje worden toegevoegd.”
Juist omdat al deze symptomen ook op een andere aandoening of ziekte kunnen wijzen, is een diagnose van premature of perimenopauze vaak moeilijk te stellen. “De hormonale waarden kunnen erg schommelen, soms lijken ze vrij normaal terwijl ze tijdens een volgende cyclus duidelijke menopauzale waarden tonen”, zegt Ameryckx. “Bij jongere vrouwen zijn meerdere bloedonderzoeken vaak aangewezen, om een diagnose te stellen en andere oorzaken uit te sluiten.”
In de documentaire Sex, myths and the menopause van de Britse journalist Davina McCall (te bekijken op channel4.com) komt dat ‘heen-en-weergestuur’, vaak in combinatie met verkeerde diagnoses door artsen, uitvoerig aan bod. Ook McCall kreeg vervroegd met de menopauze te maken – ze was 44 – en had geen idee waar ze in terechtkwam. Ze schaamde zich voor de opvliegers waar ze plots, veel jonger dan verwacht, mee moest omgaan. In de documentaire doorbreekt ze dat taboe en zoekt ze uit waarom er überhaupt zo weinig over de menopauze geweten is. De resultaten zijn schokkend. Uit een bevraging bij drieduizend vrouwen werd duidelijk dat twee derde van hen antidepressiva voorgeschreven kreeg voor symptomen die aan de menopauze gerelateerd waren, symptomen die verkeerdelijk als een depressie werden afgedaan. Bovendien, zo toont McCall, blijkt de menopauze in geneeskundeopleidingen amper aan bod te komen. Uit ander onderzoek blijkt dat amper één op de tien vrouwen hormoontherapie gebruikt.
Die hormoontherapie was het onderwerp van de befaamde Amerikaanse studie Woman’s Health Initiative (WHI) uit 2002. Het onderzoek van de Amerikaanse National Institutes of Health rapporteerde dat oestrogeen en hormoonvervangende therapie het risico op borstkanker en hartziekten zouden verhogen. Gevolg: miljoenen vrouwen stopten abrupt met de ondersteunende medicijnen en nog eens miljoenen durfden het niet aan om ermee te beginnen. Achteraf bleek echter dat de studie veel fouten en vooral verkeerde interpretaties bevatte. Bovendien bestond de onderzoeksgroep uit vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 63 jaar. De resultaten konden dus onmogelijk naar vrouwen van rond de 50 geëxtrapoleerd worden, en al zeker niet naar nog jongere vrouwen die prematuur in de overgang gaan. Voor die laatste groep zijn extra hormonen nochtans essentieel, vindt Steyaert. “Wanneer je, zoals Allyssia, 26 jaar oud bent, moet je lichaam gemiddeld nog zestig jaar verder zonder hormonen. Daardoor verhoogt niet alleen het risico op vroegtijdige veroudering, maar wordt er door een tekort aan oestrogeen ook meer cholesterol aangemaakt en kan een vrouw flink aankomen. De voorkeur gaat uit naar bio-identieke hormonen, die biochemisch volledig gelijkstaan aan de eigenlijke vrouwelijke hormonen. Die kunnen via een gel met oestrogeen of via pleisters worden opgenomen. Het vrouwelijk geslachtshormoon progesteron kan ook oraal of vaginaal toegediend worden.”
Haaruitval, slapeloosheid, angstaanvallen: Sandra Van Campenhout geloofde lange tijd dat de stress haar te veel was geworden, tot de diagnose kwam.Beeld Carmen De Vos
Sandra begon onlangs met die bio-identieke hormonen en is enthousiast. “De pijn blijft, maar mijn haaruitval is intussen zo goed als gestopt. Ik merk wel dat veel vrouwen nog altijd bang zijn voor die hormonen. Een kennis heeft zoveel last van opvliegers dat ze haar lakens tweemaal per nacht moet verschonen. Toch is ze opgelucht, ‘omdat ze tot nu toe van de hormonen kan afblijven’.”
Leen Steyaert is resoluut: niemand zou last mogen hebben van de menopauze. “Vrouwen hoeven niet af te zien, in tegenstelling tot wat hen soms voorgespiegeld is. Voor alle klachten die opduiken, bestaan er oplossingen.”
Ameryckx beaamt: wie vervroegd in de menopauze komt, zou minstens tot haar 50ste behandeld moeten worden. Het wegvallen van hormonen gaat immers niet alleen met een lastige periode gepaard, het brengt een drastische verandering in het hormonaal en metabool evenwicht met zich mee. Gevolg: een duidelijk verhoogd risico op vroegtijdig ontstaan van hart- en vaatziekten, diabetes, botontkalking en botbreuken en zelfs vroegtijdige sterfte. En hoewel ze iets hogere dosissen hormonen nodig hebben dan vrouwen boven de 50, worden jongere vrouwen vaak niet of onvoldoende behandeld. Terwijl het risico op borstkanker bij deze groep, zo blijkt intussen, niet hoger ligt door het gebruik van hormonale therapie.
KINDERWENS
Wie als vijftiger de menopauze doormaakt, heeft de kans gehad om kinderen te krijgen. Maar wat als je jong bent wanneer het je overkomt? “Toen ik een nieuwe relatie kreeg, overwoog ik om misschien toch een kind op de wereld te zetten”, zegt Veerle. “Ik wist dat het mijn laatste kans zou zijn, aangezien ik net 40 was geworden. Maar met het definitieve verdict van de gynaecoloog besefte ik dat dat niet meer zou gebeuren.”
Voor Allyssia, onze jongste getuige, kwam de uitslag helemaal onverwacht. “In het begin bleef ik mezelf afvragen waarom dat mij moest overkomen. Was een ongezonde levensstijl het probleem? Langdurige stress? Ben ik zo geboren? Is het genetisch? Ondertussen heb ik dat wel losgelaten. Ik zal het antwoord toch niet kunnen achterhalen en mijn gynaecoloog ook niet. Ik wist nog niet of ik kinderen wou, maar dacht wel dat ik bedenktijd had. Plots moest ik me zorgen maken over mijn hele toekomstperspectief. Zelfs als ik de liefde van mijn leven tegenkom: wat doe ik als zijn kinderwens groter is dan de liefde?
“De vriendinnen van mijn mama worden allemaal oma en zeggen dat dat het beste is wat hen is overkomen. Dat ik mijn mama nooit een kleinkind zal kunnen geven, vind ik moeilijk. Ik heb enorm veel angst om versneld en alleen oud te worden en voelde mij heel erg in de steek gelaten door mijn lichaam. Mentaal voel ik me bij momenten slecht.”
Er bestaan nog veel taboes rond de menopauze – vooral wanneer die vervroegd is. “Ik had veel tijd nodig om het nieuws te verwerken”, vervolgt Allyssia. “En ik botste op onbegrip en onwetendheid. Sommigen reageerden gechoqueerd, mijn omgeving zat ook met vragen. Omdat ik zelf nog volop in het verwerkingsproces zat, had ik niet altijd de ruimte om daarop in te gaan. Iemand in mijn omgeving merkte terloops op dat ik statistisch gezien meer kans op borstkanker zou hebben. Zoiets helpt ook niet... Gelukkig zijn er intussen wel al stappen gezet, ik neem nu een gecombineerde anticonceptiepil die zowel oestrogeen als progesteron bevat.”
Herkenbaar, ook voor Sandra. “Ik heb lang gedacht dat ik door de stress psychische problemen had ontwikkeld, en niet iedereen in mijn omgeving kon daarmee omgaan. Daardoor voelde ik me soms alleen. Ik hoop dat artsen in de toekomst sneller aan de overgang denken als vrouwen psychisch lijden. Er zou veel ellende vermeden kunnen worden. Ik heb gelukkig een begripvolle partner. Dat, én een gezonde levensstijl met nieuwe medicatie, maakt een groot verschil.”
Ondanks alle symptomen zien sommige vrouwen de vervroegde menopauze ook als iets positiefs. Veerle: “Door die diagnose ben ik op mijn voeding gaan letten en meer gaan bewegen. Ik leerde beter naar mijn lichaam te luisteren. Zodra de menopauze achter de rug was, vond ik het prettig om geen tampons meer te moeten kopen. Tijdens de seks hoef ik niet meer bang te zijn om zwanger te raken. Ik heb geen mood swings meer en geen maandelijkse buikpijnen. Ik wil andere vrouwen hoop geven. De vervroegde menopauze hoeft niet alleen maar negatief te zijn.”
PORTFOLIO
Veerle Verbeke maakt porttetten en abstract werk in haar schilderijen entekeningen. Daarnaast maakt zij installaties, digital art en werkt ze met polaroid- en instantcamera's.
DE SALONS VAN STUDIO RODEBERG
Sinds 2022 worden op Studio Rodeberg weer Salons des Artistes georganiseerd. De salons zijn een ontmoetingsplaats voor kunstenaars en kunstliefhebbers. Gespreksthema's zijn uiteraard kunst, maar ook filosofie, literatuur, theater, poëzie, performance acts, muziek en fotografie.
De afgelopen maanden otganiseerden we ondermeer salons met Carmen De Vos, Nele Nu, Rik Tans, Els Van Bosbeke, Koen Broucke en over Wittgenstein, Naakt in de kunst enz.
Studio Rodeberg kan ook worden gehuurd voor boekvoorstellingen, gespreksavonden etc. Max capaciteit 50
Adres: Studio Rodeberg vzw, Rodeberg 12 in 9030 Mariakerke (aan Bourgoyen en De Schuur)